جالبه لدونید بیش از 100 گونه قهوه در طبیعت وجود دارد. همه دانه های قهوه تقریبا از نظر ظاهری به هم شباهت دارند ولی از نظر نژاد و خواص متفاوت هستند.
خیلی از ما وقتی صحبت از گونه های قهوه می شود تنها نام عربیکا و روبوستا در ذهنمان شکل میگیرد در حالی که علاوه بر این گونه های معروف و اصیل یکسری گونه های قهوه خودرو در طبیعت هستند که خود به خود و طبیعی در طبیعت رشد می کنند که البته برای این اتفاق شرایط خاص جغرافیایی نیاز است که ما در ایران به خاطر شرایط آب و هوایی و اقلیمی این امکان را نداریم. پس دنبال قهوه خودر در ایران نباش دوست من 🙂
گونه های قهوه خودرو در طبیعت
به نوعی گونه های خودر قهوه را در دنیا نقطه امن برای حفظ گیاه قهوه معرفی میکنند. در دنیا قهوه های اصلی که پرورش داده می شوند عربیکا و روبستا هستند ولی این گونه ها مخصوصا قهوه عربیکا به شدت در برابر بیماری ها ضعیف می باشند و به راحتی می توانند در خطر انقراض قرار بگیرند.
اما گیاهان قهوه خودرو دامنه های مختلف تحمل آب و هوایی و صفات مقاومت در برابر بیماری را ارائه می دهند که این اطمینان را حاصل می کنند تولید جهانی قهوه همیشه پابرجا خواهد ماند. برای عاشق های قهوه مثل ما این موضوع خیلی مهمه که همیشه قهوه باشه. 🙂
جالبه بدونید که در کشورهای تولید کننده قهوه، مردم بومی آن کشورها به شکل ویژه ای علاقه به قهوه های خودرو دارند و این موضوع را بیان می کنند که طعم و عطر آنها نسبت به قهوه هایی که در مزارع پرورش داده میشوند متفاوت است.
این موضوع در مورد قهوه لیبریکا که به نوعی معروفترین قهوه خودرو می باشد قابل مشاهده است. قهوه لیبریکا که در حال حاظر در بعضی از کشورها پرورش نیز داده می شود، بیش از آنکه بخواهد در دینا صادر شود توسط مردم خود آن کشورها (کشورهای شرق آفریقا) مصرف می شوند.
یادمان باشد که قهوه ها در شرایط آب و هوای خاصیی رشد می کنند و این موضوع اشتباه است که تصور کنید که کشوری که قهوه روبوستا در آن پرورش داده می شود، حتما دارای قهوه عربیکا نیز می باشد.
درسته که قهوه های خودرو دارای مقاومت بالایی در برابر بیماری می باشند، اما تعدادی از همین نمونه های قهوه خاص نیز در معرض نابودی کامل قرار دارند زیرا در تعداد کمی از محدوده های جغرافیایی کوچک رشد می کنند، مانند یک گونه قهوه خودرو عربی که در محدوده ارتفاعات خاصی در ارتفاعات اتیوپی رشد می کند.
تغییرات آب و هوایی عملکرد قهوه جهانی را تهدید می کند زیرا تغییر دما و الگوهای بارندگی بر رشد گیاه تأثیر می گذارد. تغییر آب و هوا همچنین ممکن است گیاهان را در برابر بیماری آسیب پذیرتر کند.
زنگ زدگی برگ قهوه
صنعت قهوه در دنیا همیشه با یک چالش و بیماری بزرگ به عنوان زنگ زدگی قهوه رو به رو که قدرت تخریب آن با بیماری هایی که در ذهنتونه متفاوته!
همه کشورهای بزرگ در حال رشد قهوه تجاری به شدت تحت تأثیر بیماری قارچی “زنگ زدگی برگ قهوه” قرار گرفته اند، که در اوایل قرن بیستم در سراسر آفریقا و آسیا گسترش یافته است، سپس به آمریکای جنوبی، و به نوبه خود در سراسر جهان پیچیده شده است.
شیوع زنگ زدگی قهوه در آمریکای مرکزی که در فصل برداشت 2011-2012 آغاز شد، 70٪ از مزارع این منطقه را تحت تأثیر قرار داد و در نتیجه بیش از 1.7 میلیون شغل از دست رفته و 3.2 میلیارد دلار خسارت و درآمد از دست رفت. اینکه یک بیماری بتونه 70 درصد تولیدات را خراب کنه عدد بسیار بزرگی می باشد!
زنگ قهوه یکی از فاجعه بارترین بیماری های گیاهی در طول تاریخ است و خسارات اقتصادی زیادی را برجای گذاشته و آن را در میان هفت آفات گیاهی قرار داده است که بیشترین تلفات را در قرن گذشته داشته اند و اینکه بگوییم باید بترسیم از اینکه این بیماری یک روزی کل قهوه جهان رو از بین ببره، خیلی دور از واقعیت نیست!
اما راهکاری که صنعت قهوه ناگزیر است در برابر این بیماری انجام دهد، مقاوم سازی گونه هاست. قهوه های عربیکا به شدن در برابر این بیماری ضعیف می باشند ولی قهوه های روبوستا و قهوههای خودر در برابر این بیماری دارای مقاومت بسیار بالایی می باشند. اما مطالعات نشان دادن که بیش از 60٪ از گونه های قهوه خودرو در معرض نابودی کامل قرار دارند و این یعنی ممکن است در شرایط حاد کلا صنعت قهوه نابود بشه با بیماری “زنگ زدگی برگ قهوه”!
این گونه های خودرو در طبیعت به دلیل رقابت برای استفاده در اراضی و برداشت بیش از حد چوب گیاه قهوه تقریباً در حال کاهش هستند.
جالبه بدونید یک گونه قهوه مارون، از جزیره دور افتاده رودریگوئه در اقیانوس هند، در سال 1877 تنها یک بار دیده و مشاهده شد. یک قرن بعد، یک دانش آموز مدرسه هنگام گشتن در طبیعت، یک درخت نا آشنا رو دید و آن را به معلم نشان داد و آنها آن را به عنوان یک گونه قهوه بازمانده از تاریخچه قهوه ها شناختند.
امید و تلاش برای رشدگونه های قهوه خودرو
متاسفانه اینکه بخواهیم در دنیا، قهوه های خودرو زیاد بشوند کمی دور از واقعیت است، چون قهوه مثل گندم و جو نیست که به راحتی در دل طبیعت رشد کنند. بنابراین ما نمی توانیم برای حفظ تنوع و گونه های قهوه دل به طبیعت داشته باشیم.
در دینا انجماد دانه های قهوه در آزمایشگاهها یا رشد نمونه در لوله های آزمایش یک ایده جایگزین برای حفظ گونه های قهوه می باشد که متاسفانه هیچ شرکتی در دنیا به خاطر هزینه های بالا اینکار به سمت و سوی آن نمی رود.
تنها راهکار منطقی و درستی که برای حفظ گونه های قهوه قابل انجام است، حفظ جنگ ها و پوشش های گیاهی در جهان می باشد که به خاطر صادرات چوب در حال نابودی می باشند. موضوع که در کشور خودمان نیز متاسفانه به طور عجیبی در حال گسترش می باشد و با جنگل خواری هایی که انجام می شود بسیاری از گونه های گیاهی و حیوانی در حال انقراض می باشند. 🙁