گیاه قهوه (شناخت کامل + نحوه تکثیر و پرورش در منزل)

گیاه قهوه یکی از مواردی می باشد که خیلی از دوست داران قهوه با آن آشنایی نداشته باشند. شاید با دیدین عنوان کمی متعجب شده باشید که اصلاً امکان پرورش و تکثیر درخت قهوه در منزل و آپارتمان وجود دارد یا خیر؟ اگر می شود قیمت و هزینه اینکار چقدر می باشد و سوالات این چنینی بسیاری که وجود دارد.

ما در این مقاله از کافی مافی بعد از شناخت کلی گیاه قهوه ، نحوه رشد و تکثیر آن را نیز به شما آموزش می دهم و در پایان نیز به بررسی انواع آن و نکاتی که لازم است در مورد این درخت بدانید می پردازیم.

گیاه قهوه چیست؟

وقتی صحبت از گیاه قهوه به میان می آید این موضوع پیش می آید که این چالش به میان می آید که این گیاه یک درخت بزرگ می باشد و یا بوته ای که می توان آن را داخل آپارتمان نیز پرورش داد؟

در واقع این گیاه فوق العاده که با نام عملی Coffea شناخته می شود جز گیاهان گلداری به حساب می آید که جز خانواده روناسیان می باشد و یک درخت بسیار بزرگ با ارتفاع بین 3 تا 10 متر می باشد.

پس اگر قرار است گیاه قهوه تا این ارتفاع رشد کند و یک درخت غول پیکر را تشکیل دهد پس چرا صحبت از رشد آن در منزل زده می شود.

در واقع این گیاه درست است که میزان رشد بالایی دارد ولی موضوع بسیار رایجی که در مورد آن وجود دارد این می باشد که در مزارع قهوه به خاطر راحتی برداشت میوه قهوه آن را کوتاه می کنند و به شکل یک بوته نگهداری می کنند.

گل های قهوه و میوه آن

برای گل دادن گیاه قهوه شما لازم است صبور باشید و به مدت 3 الی 4 سال از زمان کاشت این گیاه منتظر بمانید، اما پس از این مدت شما با گل های سفید رنگ و بسیار خوشبویی همراه خواهید شد که دارای عطر فوق العاده می باشند و از لحاظ ظاهری بسیار شبیه به گل های یاسمن می باشند.

محل شکوفه زدن این گلها در بین محل پیوندهای برگ های این گیاه می باشند و بر خلاف طعم خود قهوه که اصولاً تلخ می باشد، این گل ها دارای یک عطر شیرین می باشند.

این گل های سفید، ظریف و کوچک پس از گذشت 6 تا 8 هفته شروع به تبدیل شد به میوه های قهوه می شوند، میوه هایی که در ابتدا ظاهر می شوند دارای رنگ سبز می باشند که با گذشت مدت زمانی بین 6 الی 9 ماه در ابتدا به رنگ زرد و صورتی درآمده و در پایان کار نیز با رنگ هایی بین قرمز و بنفش این پروسه تکمیل می شود.

این میوه های قهوه بعد از آنکه کاملاً رشد کرده از درختان چیده می شود و توسط یک پروسه دقیق به نام خشک کردن فرآوری می شوند و پوست میوه را جدا می کنند.

به این موضوع دقت کنید که به خاطر شباهت بالای میوه گیاه قهوه به گیلاس، آنها را با نام گیلاس قهوه می شناسند که هر گیلاس شامل دو دانه قهوه می باشد که این دانه ها با انجام سلسله مراتب؛ خشک کردن، رست دادن یا برشته کردن و آسیاب کردن تبدیل به همان چیزی می شود که همه ما آن را به نام قهوه می شناسیم.

آمارهای نشان میدهد که هر درخت قهوه تقریباً 2000 میوه قهوه می دهد که از این مقدار چیزی در حدود نیم کیلو قهوه آماده ای که ما با آن آشنا هستیم، می توان تهیه کرد.

نحوه پرورش و تکثیر گیاه قهوه

همانطور که می دانیم هر گیاهی برای رشد و زندگی نیاز به رعایت کردن شرایط خاصی می باشد تا بتوان برای پرورش آن، حال چه به صورت آپارتمانی ، چه به صورت گل خونه ای و چه در مزرعه بخواهد اینکار انجام شود.

قبل از آنکه بخواهیم هر موضوعی در اینباره بیان کنیم لازم است بدانید که تمام قسمت های گیاه قهوه به جز دانه های رسیده آن سمی می باشند و خوردن آنها چه برای انسان و چه برای حیوانات می تواند بسیار خطرناک می باشد، پس اگر قصد پروش این گیاه را دارید به این موضوع بسیار دقت کنید.

علائم مسمومیت با این گیاه نیز به طور کلی، اسهال، استفراغ، حالت تهوع و موارد این چنینی می باشد، در صورت مسمومیت شدیدتر این علائم تبدیل به تشنج، ضربان قلب بالا می شود که می تواند حتی منجر به مرگ نیز شود.

وقتی به زادگاه و کشورهای اصلی پرورش دهنده اصلی این گیاه در جهان نگاهی بیاندازیم، یعنی کشورهای برزیل، اتیوپی، کلمبیا و اندونزی، آنگاه می توانیم بسیاری از پاسخ سوالات خود را در مورد شرایط مناسب برای رشد و تکثیر این گیاه را پیدا کنیم، تنها کافیست شما محیطی شبیه به شرای آب و هوایی این کشورها را برای گیاه قهوه خود محیا کنید.

شرایط مناسب برای رشد درخت قهوه

1. خاک مناسب: گیاهان قهوه به طور کلی خاک های اسیدی را بسیار دوست دارند و اگر بعد از زمان کاشت با این مشکل مواجه شدید که این گیاه گل نمی دهد بهتر است مواد آلی مانند خزه اسپاگنوم اضافه کنید تا pH خاک افزایش یابد. اگر قصد کاشت این گیاه در گلدان را نیز دارید باید خاک گلدان غنی از پایه پیت ماس با زهکشی عالی باشد.

2. نور ایده آل: گیاه قهوه در بین گیاهان جنگلی جز گیاه های پایین می باشد و در واقع در زیر درختان بلند قامت جنگل قرار می گیرد و رشد می کند، پس در واقع مایی که قصد داریم شرایط محیط را برای رشد این گیاه محیا کنیم باید به همین شکل عمل کرده و این گیاه را در معرض نور مستقیم خورشید قرار ندهیم، زیرا برگ های آن به راحتی خواهد سوخت. پس بهترین مکان برای قرار دادن این گیاه پشت نور پنجره می باشد.

3. آبدهی گیاه قهوه: در جنگل های کشورهایی مانند برزیل و اندونزی بارندگی های بالایی اتفاق می افتد و به هآمین خاطر به راجتی می توان فهمید برای پرورش و نگهداری این گیاه آپارتمانی شما لازم است آبیمار منظم و به موقعی انجام دهید و هیچ وقت اجازه ندهید که خاک شما خشک شود، البته از تبدیل شدن خاک به باتلاق نیز پرهیز کنید.

4. دمای مناسب: شما می توانید در نگهداری و رشد این گیاه دمای کمی بالاتر از حد مجاز استفاده کنید و رشد سریع تری را تجربه کنید اما اگر قصد شما برای نگهدای این گیاه، گل دهی و میوه دهی می باشد دمای بالا برای آن اصلاً  مناسب نمی باشد و ایده آل در روزها دمای بین 20 تا 25 درجه می باشد و در شب های 15 الی 20 درجه

چند نکته مهم:

• خاک مناسب برای گیاه قهوه ترکیبی از کمپوست و خاک باغچه می باشد.
• این گیاه نیاز به رطوبت بسیار بالا و بیش از 50 درصد می باشد.
• لازم است تقریباً هر دو هفته یکبار از کود مایع ضعیف استفاده کنید. در زمستان ها این زمان ماهی یکبار می شود.
• از گلدانی استفاده کنید که حتماً سوراخ های زهکشی داشته باشد.
• بعد از گذشت هر سال لازم است خاک و اندازه گلدان را عوض کنید و گلدان را یک سایز بزرگتر کنید، اینکار را در بهار انجام دهید.
• برای تکثیر این گیاه باید از بذر استفاده کنید، اما می توان با قلمه زنی نیز اینکار را انجام داد که بهترین زمان آن تابستان می باشد و استفاده از شاخه ای به طول 20 الی 25 سانتی متر.

مریضی های رایج گیاه قهوه و ارائه راهکار درمان

• یکی از رایجترین مشکلات و بیماری ها تغییر رنگ برگ های گیاه قهوه به رنگ قهوه ای می باشد که نشان دهنده آفت گرفت برگ های می باشد که برای نگهداری و درمان باید از سم حشره کش استفاده کنید و با آغشته کردن پنبه ای به این سم آن را بر روی لکه های قهوه ای بکشید.
• اگر رشد برگ های گیاه شما متوقف شده و اندازه آن کوچک مانده است، لازم است که خاک گلدان عوض شود.
• اگر برگ های گیاه شما براق بودن خود را از دست داده اند و حاشیه های کناری آنها سوخته است، دلیل این موضوع را می تواند نور زیاد و مستقیم خورشید کشف کرد.
• اگر برگ های گیاه قهوه شما سبز می باشند اما ریزش دارند، مشکل از کم بودن نور این گیاه می باشد.
• در صورت مشاهده لکه های سفید و خاکستری روی برگها، عامل بیماری زا قارچ بوده و دلیل آن آبیاری زیاد و هوای سرد و مرطوب می باشد. دقت کنید که هر بیماری نیاز به استفاده از سموم با هزینه ها و قیمت های بالا ندارد و مشکل اصلی جای دیگری می باشد.
• اگر در گیاه شما برگ ها به قهوه ای تغییر رنگ دادند و شروع به افتادن کردند، مشکل در دما و حرارت محیط نگهداری می باشد و هوا گرم است.
• مورد دیگر مشکل چرکیده شدن برگ های گیاه می باشد، همانطور که باید حدس زده باشید مشکل در خشکی هوا می باشد که باید کار غبارپاشی انجام شود.

انواع گونه ها درخت قهوه کدام است؟

اینکه بخواهیم گونه های گیاه قهوه را تک تک معرفی کنیم کاری بسیار سخت می باشد، زیرا تعداد آنها بسیار زیاد می باشد، اما به طور کلی دو گونه در بین تمام این موارد وجود دارد که به طور قعط نام آنها را بسیار شنیده اید و اصلی ترین گونه های قهوه به حساب می آیند؛ عربیکا و روبوستا

در بین درخت این دو گونه تفاوت های بسیار زیادی وجود دارد که ما آنها را برای شما به صورت تیتروار معرفی می کنیم:

• از لحاظ حساس بودن به آب و هوا به طور قطع عربیکا بسیار ضعیف می باشد ولی بالعکس روبوستا گیاهی قوی دارد
• میوه عربیکا نسبت به روبوستا دارای طعم و مزه بسیار بهتری می باشد و به همین خاطر داری قیمت بالاتری می باشد
• از نظر ابتلا به آفات بازهم روبوستا نسبت به عربیکا مقاوم تر می باشد.
• از لحاظ میزان باردهی گیاه قهوه عربیکا مقدار کمتری به روبوستا بار می دهد.
• گیاه عربیکا در دماهای پایین تر و مرطوب تری نسب به روبوستا رشد می کند.